Οι πονοκέφαλοι ταλαιπωρούν εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Παρακάτω θα βρείτε τα πιο συχνά είδη πονοκεφάλων, αλλά και τις τροφές που βοηθούν στην πρόληψη, ακόμη και τη θεραπεία τους σε περίπτωση που σχετίζονται με τη διατροφή. Στη Φυσικοπαθητική Ιατρική διερευνώντας το πρόβλημα των πονοκεφάλων, το πιο προσιτό μέρος για να ξεκινήσουμε είναι η διατροφή. Υπάρχουν όμως και άλλες αιτίες.Μερικές από τις ασθένειες που σχετίζονται και πρέπει να αποκλειστούν είναι τα προβλήματα του εντέρου, προβλήματα τροφικών και μη αλλεργιών, η αλλεργική αντίδραση στη μούχλα, ελλείψεις βιταμινών, η υπέρταση, προβλήματα στην κροταφογναθική άρθρωση και μυών, αυχενικό σύνδρομο.
Το 80% των ανθρώπων που υποφέρουν από τακτικούς πονοκεφάλους είναι γυναίκες, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Η εμφάνιση του πονοκεφάλου έχει πολυπαραγοντική αιτίαση. Οι πιο συχνοί και διαδεδομένοι λόγοι που έχετε πονοκεφάλους είναι: το αυχενικό σύνδρομο, η μυϊκή ένταση, η κόπωση, η αλλεργική ρινίτιδα, η έλλειψη ύπνου, το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, η κόπωση, η πολύωρη έκθεση σε φωτεινές οθόνες, η αφυδάτωση του οργανισμού.
Υπάρχουν και πολλές άλλες αιτίες, τις οποίες πιθανώς δεν τις φαντάζεστε και οι οποίες σας δυσκολεύουν καθημερινά ολοένα και συχνότερα. Για παράδειγμα:
Καιρός: Όταν ο καιρός αλλάζει, αυξάνονται οι πιθανότητες να εκδηλωθεί μια ημικρανία. Είτε πρόκειται για ένα κύμα καύσωνα είτε ψύχους, η απότομη αλλαγή μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο σε μερικούς ανθρώπους. Οι ηλιόλουστες, ζεστές μέρες και η υψηλή υγρασία είναι ακόμα ένας “συνήθης ύποπτος” για πονοκέφαλο. Η βροχή, ο άνεμος και οι αλλαγές στη βαρομετρική πίεση μπορεί να οδηγήσει σε πονοκεφάλους.
Ισχυρά αρώματα: Οι έντονες μυρωδιές, κυρίως από “βαριά” αρώματα, ακόμα κι αν είναι ευχάριστα στην όσφρηση, έχει αποδειχτεί ότι μπορεί να αποτελέσουν αιτία πονοκεφάλου. Δεν έχει εξηγηθεί πλήρως το γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι δυνατές μυρωδιές ερεθίζουν το νευρικό σύστημα.
Αξεσουάρ για τα μαλλιά: Ο τρόπος που “πιάνετε” τα μαλλιά σας, αποτελεί έναν από τους πιο “ύπουλους” λόγους πονοκεφάλων. Αν έχετε τα μαλλιά σας “κοτσίδα” και τα έχετε τραβήξει έντονα προς τα πίσω, τότε προκαλείτε τάση στο δέρμα του κρανίου και αυτό οδηγεί σε πονοκέφαλο. Το ίδιο συμβαίνει και με ένα πολύ στενό καπέλο ή μια μπαντάνα με πολύ δυνατό λάστιχο.
Άσκηση: Η τακτική άσκηση είναι ακρογωνιαίος λίθος της καλής υγείας, αλλά μπορεί να είναι και ο λόγος που έχετε πονοκέφαλο. Ορισμένες ασκήσεις, όπως το πολύωρο τζόγκινγκ ακόμη και το… σεξ (!) μπορεί να οδηγήσουν σε πονοκέφαλο, επειδή αυξάνουν την πίεση του αίματος στον εγκέφαλο. Πρόκειται για ασκήσεις που έχει αποδειχτεί ότι επηρεάζουν περισσότερο τα άτομα με ιστορικό ημικρανιών.
Κακή στάση σώματος: Όπως και ορισμένες ασκήσεις, έτσι και η κακή στάση του σώματος, η λανθασμένη στάση και η στήριξη του κεφαλιού με επιβάρυνση των μυών του αυχένα και της σπονδυλικής στήλης, μπορεί να προκαλέσουν σπασμό αυχενικών μυών και πυροδότηση της κεφαλαλγίας
Δεν τρώτε τακτικά μέσα στην ημέρα: Αν για διάφορους λόγους παραλείπετε γεύματα μέσα στην ημέρα, τότε ίσως παρατηρήσετε ότι έχετε αυξημένους πονοκεφάλους. Το πρόβλημα εδώ είναι η υπογλυκαιμία, επειδή δεν τρώτε τίποτα.
Δεν είναι ασυνήθιστο τροφές να ενοχοποιούνται για την πρόκληση κεφαλαλγιών. Είναι καλή ιδέα να κρατάτε ημερολόγιο για τους πονοκεφάλους σας σε σχέση με την διατροφή σας.
Τα τρόφιμα που συχνότερα μπορεί να προκαλέσουν ημικρανίες
Αλλεργιογόνες τροφές: Ενοχοποιούνται τροφικές αλλεργίες, τροφικές δυσανεξίες ή αφυδάτωση. Μερικά από τα κοινά αλλεργιογόνα είναι το αλκοόλ (ειδικά το κόκκινο κρασί), το τυρί, η σοκολάτα, τα εσπεριδοειδή, το αγελαδινό γάλα, το σιτάρι, τα αυγά, ο καφές, η καφεΐνη, το τσάι, το βόειο κρέας, το χοιρινό κρέας, το καλαμπόκι, η ντομάτα, η σίκαλη, η μαγιά, η μούχλα, τα οστρακοειδή, τα πρόσθετα τροφίμων (συντηρητικά και χρωστικές), τα τρόφιμα που περιέχουν MSG, γλουταμινικό οξύ, νιτρικά, βενζοϊκό οξύ, ταρτραζίνη (κίτρινη χρωστική ουσία τροφίμων) και ασπαρτάμη.
Σοκολάτα: Έρευνες υποδεικνύουν ότι το κακάο μπορεί ενδεχομένως να προστατεύει τα νευρικά κύτταρα, ωστόσο, το 22% όσων εμφανίζουν πονοκέφαλο αναφέρουν ότι η σοκολάτα τους προκαλεί πονοκέφαλο.
Κόκκινο κρασί-μπύρα: Τα θειώδη που χρησιμοποιούνται ως συντηρητικά στο κόκκινο κρασί, έχουν συνδεθεί με ημικρανίες.
Το αλκοόλ στα ποτά προκαλεί αγγειοδιαστολή στον εγκέφαλο και μπορεί επίσης να οδηγήσει σε κεφαλαλγία ορισμένα άτομα.
Καφές: Η καφεΐνη σε μικρές δοσολογίες αμβλύνει την αίσθηση του πονοκεφάλου, αλλά σε μεγάλες ποσότητες αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισής του. Γι’ αυτό οι ειδικοί συνιστούν τον περιορισμό της κατανάλωσής του σε ποσότητα μικρότερη των 300 mg ημερησίως. Αν κοιμάστε πιο αργά το Σαββατοκύριακο και ξυπνάτε με πονοκέφαλο, μπορεί να έχετε σύνδρομο στέρησης καφεΐνης. Λίγη καφεΐνη μπορεί να βοηθήσει να απαλλαγείτε από την ημικρανία (και η καφεΐνη μπορεί να περιέχεται και σε ορισμένα φάρμακα κατά της ημικρανίας), αλλά η κατάχρηση της καφεΐνης μπορεί να δημιουργήσει φαύλο κύκλο κεφαλαλγιών.
Τυρί: Το παλιό δεν είναι πάντα καλό. Δεν υπάρχουν πολλές έρευνες για το τυρί ως παράγοντα που προκαλεί ημικρανία, αλλά γενικά είναι αποδεκτό ότι τα ‘‘παλαιωμένα’’ τυριά είναι πιο πιθανό να προκαλούν πονοκέφαλο. Η ένοχη μπορεί να είναι η ουσία τυραμίνη, που δημιουργείται καθώς οι πρωτεΐνες του τυριού διασπώνται με τον καιρό. Όσο πιο πολύ ωριμάζει ένα τυρί τόσο περισσότερη τυραμίνη έχει. Για να αποφύγετε τον πονοκέφαλο μπορείτε να μην καταναλώνετε ροκφόρ ή μπλε τυρί, ελβετικό, τσένταρ, γκούντα και παρμεζάνα.
Παγωτό: Ο πόνος που εμφανίζεται όταν τρώμε γρήγορα παγωτό, αποτελεί αντίδραση στο κρύο όχι στο παγωτό καθαυτό.
Ο πονοκέφαλος λόγω παγωτού είναι πιο πιθανός αν έχετε υπερθερμανθεί. Ο πόνος φτάνει στην οροφή του σε περίπου 30 έως 60 δευτερόλεπτα. Τα κρύα τρόφιμα, όπως το παγωτό, μπορεί ενδεχομένως να προκαλούν ημικρανίες σε ανθρώπους που υποφέρουν από αυτές, αλλά για τους περισσότερους ο πόνος φεύγει γρήγορα. Η λύση είναι να φάτε το παγωτό σας ή να πιείτε το κρύο ρόφημά σας πιο αργά.
Μπανάνα: Οι μπανάνες, συνήθως, δεν αναγράφονται σε λίστες τροφίμων που προκαλούν πονοκέφαλο, αλλά θα μπορούσαν να προκαλούν ημικρανία σε ανθρώπους που είναι ευαίσθητοι στην τυραμίνη. Η φλούδα (οι ίνες της φλούδας) έχει περίπου 10 φορές περισσότερη τυραμίνη από τη μπανάνα. Δεν υπάρχουν αξιόπιστες έρευνες γι΄ αυτό, αλλά μπορεί το ημερολόγιό σας να σας αποκαλύψει ότι η μπανάνα μπορεί να σας προκαλεί ημικρανία.
Κατεργασμένο κρέας: Υπάρχουν έρευνες που αναφέρουν ότι το κατεργασμένο κρέας μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο. Ωστόσο, τα νιτρικά και τα νιτρώδη που χρησιμοποιούνται ως συντηρητικά σε μπέικον, χοτ ντογκ και έτοιμα γεύματα μπορεί να διαστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία και να προκαλούν πονοκέφαλο σε ορισμένα άτομα.
Τα Νιτρώδη: Τα συγκεκριμένα πρόσθετα τροφίμων (βρίσκονται στα χοτ ντογκ, το λουκάνικο, το πεπερόνι, το επεξεργασμένο κρέας, τη σος) διαστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία προκαλώντας το πρόβλημα. Μια άλλη ομάδα προσθετικών στα τρόφιμα είναι το monosodium glutamate (MSG) που βρίσκουμε στη σος της σόγιας, αλλά και σε πολλές επεξεργασμένες τροφές.
Σύμφωνα με την American Headache Society, έρευνες δεν μπορούν να πουν ποια τρόφιμα μπορεί να προκαλέσουν πονοκεφάλους αλλά για πολλούς ανθρώπους υπάρχουν τέτοια τρόφιμα. Η καλύτερη συμβουλή είναι να κρατάτε ημερολόγιο τροφίμων, να αποφεύγετε τροφές που φαίνεται πως σας ενοχλούν, να ακολουθείτε υγιεινή διατροφή και να μην παραλείπετε γεύματα.
Το τσάι από ορισμένα βότανα και φυτά, μπορεί να καταπραΰνουν τους πονοκεφάλους.
Δενδρολίβανο: Το δενδρολίβανο μειώνει τη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων με αποτέλεσμα να ανακουφίζεστε από τον πονοκέφαλο. Αφού βράσετε λίγο νερό και το ρίξετε στην κούπα σας, προσθέστε μισό κουταλάκι του γλυκού δενδρολίβανο. Αφήστε το να δράσει για 10 λεπτά και μετά το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό ή χλιαρό. Καλό θα είναι να το επαναλάβετε άλλη μια φορά την μέρα.
Το τζίντζερ ή αλλιώς πιπερόριζα: Το τζίντζερ περιέχει μια ουσία η οποία εμποδίζει τη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων. Για άμεση ανακούφιση. Είναι ένα βότανο με αντιφλεγμονώδης ιδιότητες και χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια από τους Κινέζους για τη θεραπεία του πόνου. Μπορείτε να τρίψετε λίγο τζίντζερ στον τρίφτη και να τον ρίξετε στον χυμό σας. Μπορείτε επίσης να βάζετε τζίντζερ σε σκόνη στο φαγητό σας.
Δοκιμάστε τα παραπάνω και μπορείτε να αποβάλλετε τους πονοκεφάλους σας με φυσικό τρόπο. Για να φτιάξετε τσάι τζίντζερ, θα πρέπει να κόψετε τη ρίζα, να τη βράσετε για 3-5 λεπτά, στη συνέχεια να σουρώσετε το νερό και να πιείτε το ρόφημα.
Καρπούζι: Επειδή η αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο, να πίνετε άφθονο νερό και να καταναλώνετε τροφές πλούσιες σε υγρά, όπως το καρπούζι και τα λαχανικά. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνες, κάποια από αυτά, με κυριότερο το σπανάκι, περιέχουν ριβοφλαβίνη και άλλες βιταμίνες Β, ουσίες που προλαμβάνουν την εμφάνιση ημικρανίας.
Η γνώμη του ειδικού
Ο νευρολόγος Ιωάννης Λιάπης επισημαίνει ότι «αν όχι για όλα τα είδη του πονοκεφάλου, αλλά ειδικά για τις αγγειοκινητικές κεφαλαλγίες και την ημικρανία, για την οποία έχουν γίνει και οι περισσότερες μελέτες, υπάρχουν τροφές που μπορεί να τις πυροδοτούν. Σε άτομα με προ υπάρχουσα γενετική προδιάθεση μπορεί να πυροδοτήσουν την εμφάνισή των κεφαλαλγιών».
Ο τρόπος που μας βοηθά να εξετάσουμε αν ο πονοκέφαλος ενός ατόμου σχετίζεται με τις τροφές είναι να κρατάμε ένα ημερολόγιο, στο οποίο να καταγράφουμε τις κρίσεις που παθαίνουμε και τις τροφές που καταναλώνουμε. Επίσης, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που υποφέρουν από πονοκέφαλο, αντιμετωπίζουν είτε κεφαλαλγία τάσης είτε αγγειοκινητικές κεφαλαλγίες και ημικρανίες.
Ο πιο σημαντικός λόγος εμφάνισης της πρώτης ομάδας κεφαλαλγιών είναι το άγχος, η κατάθλιψη και τα μυοσκελετικά προβλήματα
*Εναλλακτικά, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτείνει τη λύση του βελονισμού στη θεραπεία των κεφαλαλγιών, για την οποία αναφέρει ότι είναι η μέθοδος που έχει αποδεδειγμένα θεραπευτικά αποτέλεσμα.
Ο Βιοσυντονισμός επίσης είναι μια θεραπεία με θετικά αποτελέσματα στο πρόβλημα της κεφαλαλγίας.
Ματίνα Χρονοπούλου, Dr Φυσικοπαθητικής διατροφολογίας