Η κατάσταση που περιγράφει την καταστροφή των φιλικών μικροοργανισμών και άρα τη διαταραχή της εντερική μας χλωρίδας και την ανάπτυξη κυρίως μυκήτων αποκαλείται «Δυσβίωση» και προοδευτικά μεταπίπτει σε αυτό που ονομάζεται «έντερο σουρωτήρι – Leaking gut».
της Δρ. Ματίνας Χρονοπούλου, Φυσικοπαθητικού
Τι σημαίνει έντερο σουρωτήρι; Αυτό ακριβώς που λέει η φράση. Ένα όργανο στο οποίο δεν λειτουργεί «ο ηθμός, το φίλτρο, η μόνωσή του».
Πώς φτάνουμε σε αυτήν τη κατάσταση;
Με τον αποδεκατισμό των ωφέλιμων μικροοργανισμών που το κατοικούν.
Πώς αποδεκατίζονται;
- Με τη λανθασμένη διατροφή
- Τα πολλά αντιβιοτικά για την αντιμετώπιση λοιμώξεων
- Τα αντιβιοτικά που παίρνουμε εν αγνοία μας από το κρέας ή από τις περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις, τις χημικές ουσίες, το καυσαέριο, τα τσιγάρα, το άγχος ή την καθιστική ζωή.
Σε αυτές τις περιπτώσεις περνούν από το τοίχωμα του εντέρου μεγαλομοριακές ενώσεις.
Για παράδειγμα, οι πρωτεΐνες δεν σπάνε, όπως θα έπρεπε στις δομικές τους μονάδες, τα αμινοξέα, για να αναγνωρισθούν από τον οργανισμό σαν δικά του δομικά στοιχεία. Έτσι τα μεγαλύτερα κομμάτια από την πρωτεϊνική αλυσίδα αναγνωρίζονται από τον οργανισμό σαν ξένα προς αυτόν στοιχεία, με αποτέλεσμα την εμφάνιση αλλεργίας ή δυσανεξίας στις συγκεκριμένες τροφές. Γιατί η βάση κάθε αλλεργίας ή δυσανεξίας στις τροφές βρίσκεται στο έντερο.
Μέσα στα έντερα αυτά τα «μη φιλικά» βακτηρίδια εκκρίνουν τις τοξίνες τους και προκαλούν ενζυμικές αντιδράσεις καταστροφικές για τον οργανισμό μας, ενώ παράλληλα καταστρέφουν τα φιλικά-ωφέλιμα βακτηρίδια του εντέρου.
Η γνώση για τη σημαντικότατη σχέση της υγείας και της ισορροπίας των μικροοργανισμών που κατοικούν στο έντερο ξεκίνησε με τον Ελία Ίλιτς Μέντσικοφ. Η έρευνα που έκανε σε σχέση με τη χλωρίδα του εντέρου, κατέληξε στην περιγραφή της σηπτικής δυσβίωσης (putrefactive dysbiosis) μέσα στα έντερα από υπέρμετρη ανάπτυξη βακτηριδίων (σε δίαιτα υψηλή σε λίπη και πρωτεΐνες και χαμηλή σε ίνες, με αποτέλεσμα την ελάττωση των Bifidobacteria στο παχύ έντερο και στις καλλιέργειες των κοπράνων).
Τι έλεγε ο Μέντσικοφ; Ότι «η υγεία και η αρρώστια κρύβονται στο έντερο». Μέσα από την καλή ή την κακή λειτουργία του εντέρου, θα έχουμε θετική ή αρνητική επίδραση στις λειτουργίες όλων των οργάνων. Δεν είναι τυχαίο αυτό που λέγεται για τη δυσκοιλιότητα, ότι είναι «η μητέρα όλων των ασθενειών».
Ο κοιλιακός εγκέφαλος
Στο έντερο βρίσκεται ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Το τελευταίο επηρεάζεται από τις τροφές αλλά και από τις σκέψεις μας και τα συναισθήματά μας. Αν όλα αυτά δεν «αφομοιωθούν» σωστά από το έντερο, εκείνο παρουσιάζει δυσλειτουργίες.
Ο ερευνητής που στοιχειοθέτησε τη σχετική έρευνα είναι ο Μιχαήλ Γκέρσον, καθηγητής της Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια στη Νέα Υόρκη.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματά του, εκτός από τον βασικό εγκέφαλο στο κρανίο μας, έχουμε κι έναν κοιλιακό, ο οποίος ρυθμίζει τη διανομή και έναν κοιλιακό ο οποίος ρυθμίζει τη διανομή της ενέργειας στα σπλάχνα μας.
Για να έχουμε υγεία, θα πρέπει να δουλεύει πλήρως η «εντερική νοημοσύνη» μας. Οι σκέψεις και τα συναισθήματά μας επηρεάζουν σημαντικά τη λειτουργία του «κοιλιακού» εγκεφάλου. Η διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ των «φιλικών» και των κακών βακτηριδίων του εντέρου αποκαλείται δυσβίωση του εντέρου», πάθηση που αναγνωρίστηκε τα τελευταία χρόνια.
Όταν υπάρξει, όμως, κάποια ξαφνική η προοδευτική οικολογική αλλαγή (ecological change) στο εσωτερικό περιβάλλον, τα φιλικά βακτηρίδια της χλωρίδας τείνουν να μειωθούν, η ανοσοβιολογική αντίδραση καταστέλλεται και οι μύκητες αυξάνονται στο έντερο και αλλού και προσκαλούν νοσήματα. Αυτή η κατάσταση αποκαλείται και «yeast symdrome» και είναι μια φλεγμονή που αποδίδεται κυρίως στον μύκητα Candida albicans, ο οποίος κανονικά σαπροφυτεί σε όλους τους οργανισμούς σε μικρούς πληθυσμούς, υπό τον έλεγχο και την καταστολή του ανοσοποιητικού μας συστήματος, σε μια κατάσταση «ομαλής συμβίωσης».
Σε περίπτωση, όμως, υπερανάπτυξης του μύκητα, όπως συμβαίνει στο yeast syndrome, παράγονται μεγάλες ποσότητες μυκοτοξικών (mycotoxins), που προκαλούν ανατροπή της ομοιοστασίας του οργανισμού που καταβάλλει τους αμυντικούς μηχανισμούς του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος υπερανάπτυξης των μυκήτων και καταστολής του ανοσοποιητικού συστήματος, με αποτέλεσμα το σύνδρομο «πολυσυστηματική χρόνια καντιδίαση» που προκαλεί ερεθισμό του τοιχώματος του εντέρου, καταστρέφει κύτταρα, διαταράσσει τη λειτουργία των οργάνων, επιτρέπει την είσοδο μη αποδομημένων τροφών από το ερεθισμένο έντερο και την εκδήλωση μιας σειράς συμπτωμάτων: μετεωρισμούς (φουσκώματα και αέρια), μέχρι το σύνδρομο της χρονιάς κόπωσης και τις τροφικές δυσανεξίες και αλλεργίες.
Αιτίες που ενεργοποιούν την παθογόνο δράση των μυκήτων
- Ζωικές πρωτεΐνες, κρέας, γαλακτοκομικά κ.λπ. από ζώα που με την τροφή τους προσλαμβάνουν αντιβιοτικά, ορμόνες και θυροστατικά.
- Λήψη αντιβιοτικών για μικροβιακές λοιμώξεις, που έχουν σαν παράλληλο αποτέλεσμα και την καταστροφή των «φιλικών μικροοργανισμών» μαζί με τους παθογόνους (μια καλή ιδέα για τη μείωση της επίπτωσης αυτής είναι, παράλληλα με τη λήψη των αντιβιοτικών, να λαμβάνουμε και ένα σκεύασμα προβιοτικών για να αντικαθιστούμε, κατά το δυνατόν, τον πληθυσμό των φιλικών μικροοργανισμών που σκοτώνονται από την αντιβίωση).
- Λήψη κορτιζόνης ή παραγώγων αυτής.
- Αντισυλληπτικά που προκαλούν ορμονική διαταραχή στον οργανισμό.
- Υποκατάσταση οιστρογόνων ορμονών ύστερα από την εμμηνόπαυση.
- Αυξημένη κατανάλωση επεξεργασμένων υδατανθράκων (γλυκά, ψωμί λευκό κ.α.)
Τι πρέπει να αποφεύγουμε στη διατροφή μας
- Κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε μούχλα, μαγιά (όπως κέικ, ψωμί, μπύρα, μανιτάρια, μαγιά ψωμιού). Τροφές που με την επεξεργασία τους έχουν χάσει τις ίνες (το πίτουρο), τις βιταμίνες και τα πολύτιμα στοιχεία τους.
- Τα τηγανιτά, τα τσιγαριστά, τα κοκκινιστά και γενικά όλες τις τροφές που έχουν «ταλαιπωρηθεί» από το καμένο λάδι.
Μερικές παθήσεις και συμπτώματα που μπορεί να προκληθούν ως αποτέλεσμα της δυσβίωσης είναι:
Το σύνδρομο της χρόνιας κόπωσης, η ακμή, οι αλλεργίες (ρινίτιδα, άσθμα), οι δυσανεξίες, οι αλλεργίες σε τροφές, το άγχος, η κατάθλιψη, η δυσκοιλιότητα, η διάρροια, οι κολίτιδες, οι ωταλγίες, οι κεφαλαλγίες, η αδυναμία σύλληψης (τεκνοποίησης), η ψυχρότητα, οι διαταραχές μνήμης, ο χρόνιος βήχας, η μυϊκή αδυναμία, το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, οι κολπίτιδες (όπως γίνεται χαρακτηριστικά μετά από αντιβίωση στις γυναίκες), οι δερματοπάθειες, οι διαταραχές του θυρεοειδή κ.α.
Πώς αντιμετωπίζει το πρόβλημα η Φυσικοπαθητική
Η Φυσικοπαθητική Θεραπευτική θεωρεί κάποιες θεραπευτικές επιλογές απαραίτητες, προκειμένου να αποκατασταθεί η εντερική ισορροπία.
Συγκεκριμένα, απαιτείται:
Α. Αλλαγή και βελτίωση της διατροφής
Τρώγοντας ορισμένες τροφές οι οποίες περιέχουν ποσότητες από διαλυτές ίνες που απορροφούν νερό, παρέχουμε τροφή σε δισεκατομμύρια φιλικά βακτηρίδια. Με αλλά λόγια, οι τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε διαλυτές ίνες είναι προβιοτικές. Αυτές οι ίνες αποκαλούνται άπεπτα συστατικά της τροφής που δρουν ευεργετικά στην ανάπτυξη ή και τη δραστηριότητα ενός ή περισσότερων βακτηριακών στελεχών που αποικίζουν το έντερο. Αποτελούν στοιχεία φρούτων, λαχανικών ή δημητριακών (ραδίκι, κρεμμύδι, σκόρδο, καρότο, αγγούρι, δημητριακά ολικής άλεσης).
Για να κατηγοριοποιηθεί ένα συστατικό της τροφής ως προβιοτική ίνα θα πρέπει:
- Να μην υδρολύεται ή απορροφάται στο ανώτερο τμήμα της γαστρεντερικής οδού
- Να αποτελεί υπόστρωμα για έναν αριθμό πιθανά ευεργετικών βακτηρίων στο παχύ έντερο, ενεργοποιώντας την ανάπτυξή τους
- Να έχει τη δυνατότητα να εμποδίζει τον πολλαπλασιασμό των παθογόνων βακτηρίων, εξισορροπώντας τη σύσταση της εντερικής μικροχλωρίδας και ασκώντας προστατευτική δράση στο έντερο.
Οι μη διαλυτές ίνες που δεν απορροφούν νερό και απλώς κινούνται μέσα στον οργανισμό αμετάβλητες, μπορεί να μειώσουν την όρεξή σας. Δεν περιέχουν καθόλου θερμίδες, αλλά δίνουν όγκο στα κόπρανα και αυξάνουν την κινητικότητα του εντέρου. Οι ξηροί καρποί και οι σπόροι παρέχουν μεγάλες ποσότητες διαλυτών ινών, όπως συμβαίνει με τον αρακά, τα φασόλια και τις φακές.
Β. Λήψη προβιοτικών
Τα προβιοτικά ορίζονται ως τα ζωντανά μικροβιακά συστατικά τροφίμων που έχουν ευεργετική επίδραση στην υγεία, βελτιώνοντας τη μικροβιακή ισορροπία του εντέρου. Συνήθως περιλαμβάνουν μικροοργανισμούς που παράγουν γαλακτικό οξύ, όπως Lactovacilli και Bifidobacteria.
Γ. Λήψη ομοιοπαθητικών φαρμάκων
Δ. Λήψη αντιμυκητιασικών φαρμάκων
Ε. Βιοσυντονιστική θεραπεία
ΣΤ. Λήψη εξειδικευμένων βοτάνων (εκχύλισμα ρίγανης, εκχύλισμα σκόρδου, olive leaf extract, citricidal κ.α.).
Συμπερασματικά, ο οργανισμός μας χρειάζεται τη σωστή ποσότητα προβιοτικών, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία του. Τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να εξασφαλίσουν την απαραίτητη ποσότητα προβιοτικών, παρόλα αυτά η ωφέλιμη δράση τους σταματά όταν σταματήσει και η πρόσληψή τους.
Για να εξασφαλίσουμε τη σωστή λειτουργία του εντέρου, είναι απαραίτητο να καταναλώνουμε άφθονες φυτικές ίνες (από φρούτα, λαχανικά, δημητριακά και όσπρια), να πίνουμε 8-10 ποτήρια υγρών την ημέρα και να είμαστε δραστήριοι στην καθημερινότητά μας.
Τα βότανα έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες και η χρήση των βοτάνων πρέπει να καθορίζεται από εξειδικευμένους ιατρούς (όπως και κάθε άλλο είδος θεραπευτικής εφαρμογής). Επίσης, η ωφελιμότητα ή μη των βοτάνων στον ασθενή, μπορεί να καθορισθεί μέσα από τεστ εξομοίωσης με Ηλεκτρονικό Υπολογιστή.