Στην ανδρική υπογονιμότητα, η διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Στις μέρες μας, ο ρυθμός της καθημερινότητάς μας δεν μας επιτρέπει να έχουμε μια σωστή και επαρκή διατροφή, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα στην τεκνοποίηση.
Μεγάλη καταστροφή στον αριθμό των σπερματοζωαρίων μπορεί να επιφέρουν οι ελεύθερες ρίζες, που προκαλούν βλάβες στις μεμβράνες και το γενετικό υλικό του κυττάρου. Τα κύτταρα συνήθως χρησιμοποιούν τα αντιοξειδωτικά, που τα προστατεύουν από το οξειδωτικό στρες, εάν φυσικά έχουν σε επάρκεια τα αντιοξειδωτικά. Εδώ, φαίνεται η σημασία των συμπληρωμάτων διατροφής και των αντιοξειδωτικών που αναφέρονται κατωτέρω και τα βρίσκουμε άφθονα σε λαχανικά ή φρούτα με έντονο χρώμα όπως κοκκινοφάσουλα, δαμάσκηνα, μούρα μαύρα ή μπλε, κράνμπερι κεράσια, ντομάτες, καρπούζι, σπαράγγια, μπρόκολο κ.ά.
Λυκοπένιο: βρίσκεται σε υψηλή συγκέντρωση στο σπέρμα. Αυξημένη πρόσληψη λυκοπενίου, συνεπάγεται και αυξημένη περιεκτικότητα λυκοπενίου στο σπέρμα. Πλούσιες πηγές είναι οι σάλτσες ντομάτας, λιγότερο οι φρέσκιες ντομάτες (οι μαγειρεμένες έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα) και όλες οι τροφές που έχουν κόκκινο χρώμα (καρπούζι).
Βιταμίνες C – Ε – Β: βελτιώνουν την ποιότητα του σπέρματος περιορίζοντας τη βλάβη στις μεμβράνες. Πηγές βιταμίνης C είναι τα εσπεριδοειδή φρούτα και τα ωμά πράσινα λαχανικά. Η βιταμίνη Ε απαντάται στα καλής ποιότητας έλαια (ελαιόλαδο), στα λιπαρά ψάρια και τους ξηρούς καρπούς (αμύγδαλα, ηλιόσπορο, κολοκυθόσπορο, καρύδια κ.ά.). Το σύμπλεγμα βιταμινών Β (Β1, Β2, Β3, Β6, Β12, Βιοτίνη, Φυλλικό οξύ) είναι σημαντικό στον μεταβολισμό των ορμονών και τις βρίσκουμε στο μοσχαρίσιο κρέας, στο συκώτι από κοτόπουλο, στο αναποφλοίωτο ρύζι, στα ψάρια, στο αυγό, στα φυλλώδη πράσινα λαχανικά, στα σπαράγγια, στο μπρόκολα, στο φύτρο σιταριού
Σελήνιο: ισχυρό αντιοξειδωτικό που λαμβάνει μέρος σε πλήθος αλυσιδωτών αντιδράσεων, ενώ είναι απαραίτητο στην παραγωγή τεστοστερόνης στον άνδρα. Έρευνες έδειξαν ότι η χορήγηση σεληνίου σε μορφή συμπληρωμάτων, αύξησε την κινητικότητα του σπέρματος, καθώς και τις πιθανότητες γονιμοποίησης στους περισσότερους άνδρες. Υπάρχει στους ξηρούς καρπούς, τα ψάρια και τα ολικής αλέσεως δημητριακά.
Ψευδάργυρος και φυλλικό οξύ: παίζουν ρόλο στη σύνθεση του DNA και του RNA. Ανεπάρκεια ψευδαργύρου έχει σαν κλινικό σύμπτωμα τη μειωμένη σπερματογένεση και τη μειωμένη γονιμότητα. Πηγές Ψευδαργύρου αποτελούν οι ξηροί καρποί, ο κολοκυθόσπορος, τα κάσιους, τα αμύγδαλα, το κρέας, τα οστρακοειδή, το γιαούρτι, τα όσπρια.
Χρώμιο: είναι απαραίτητο για τον σχηματισμό του σπέρματος, βοηθάει την λειτουργία του παγκρέατος και βρίσκεται στο μαύρο πιπέρι και τα τυριά. Από τα αμινοξέα, η αργινίνη, η λυσίνη και η καρνιτίνη, πρέπει να υπάρχουν σε επάρκεια και είναι απαραίτητα για την καλή ποιότητα, κινητικότητα και επαρκή αριθμό σπερματοζωαρίων.
Φυτοοιστρογόνα- ισοφλαβόνες: είναι φαινόλες που μιμούνται τα οιστρογόνα που παράγονται στο γυναικείο σώμα. Οι ισοφλαβόνες, είναι από τα πιο καλά μελετημένα και ισχυρά φυτοοιστρογόνα και περιέχονται κυρίως στη σόγια. Έχουν ενοχοποιηθεί για υπογονιμότητα, τόσο σε ζώα, όσο και σε άνδρες και η δράση τους θεωρείται περισσότερο επιβλαβής στις περιόδους που αναπτύσσεται το ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα (εφηβεία). Ισοφλαβόνες περιέχονται σε προϊόντα σόγιας, στο αλεύρι σόγιας, στα συμπληρώματα φυτοοιστρογόνων, στο γάλα σόγιας, στον λιναρόσπορο, καθώς και στα φαγητά τύπου fast food που χρησιμοποιούν πρωτεΐνη σόγιας σαν φτηνή πρώτη ύλη. Πρέπει να αποφεύγονται.
Βαρέα μέταλλα: ο υδράργυρος, ο μόλυβδος κ.ά. βαρέα μέταλλα, αποθηκεύονται σε ψάρια από μολυσμένα νερά, αλλά κυρίως σε μεγάλα ψάρια. Συνιστάται η αποφυγή ψαριών από μολυσμένα νερά, καθώς και η κατανάλωση μεγάλων ψαριών που ζουν πολλά χρόνια (λόγω της μεγαλύτερης πιθανότητας συσσώρευσης), όπως φαγκριού, ξιφία, τόνου, γαλέου, σολομού κ.ά. Προτείνεται, επίσης, η περιορισμένη κατανάλωση κονσέρβας τόνου 1-2 φορές το πολύ την εβδομάδα και διατροφή κατά προτίμηση με μικρά ψάρια (περιέχουν ω3 και ω6, λιπαρά οξέα που είναι απαραίτητα στην ορμονική λειτουργία).
Η διατροφή που συνιστάται επομένως είναι μια ποικίλη διατροφή με πολλά φρέσκα φρούτα και λαχανικά, μαγειρεμένες ντομάτες, καλής ποιότητας κρέας, μικρά ψάρια λάδι ελιάς, περιορισμένα δημητριακά και αποφυγή γλυκών και ευκολοαπορροφήτων υδατανθράκων.
Βότανα: υπάρχει ένας αριθμός βοτάνων που μπορούν να επιδράσουν θετικά στην ρύθμιση του ορμονικού συστήματος, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τα παίρνουμε μόνοι μας παρά μόνον αν υπάρχει καθοδήγηση από ειδικό που έχει επίγνωση της λειτουργίας τους.
Ματίνα Χρονοπούλου BSc., N.D., Ph.D.
Δρ. Φυσικοπαθητικής Θεραπευτικής
Ιωάννης Λιάπης, Ιατρός
Νευρολόγος ● Ψυχίατρος ● Βελονιστής