Η οστεοπόρωση είναι μια χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών, που χαρακτηρίζεται από προοδευτική μείωση της πυκνότητας και ποιότητάς τους, με αποτέλεσμα αυτά, με την πάροδο του χρόνου, να γίνονται πιο εύθραυστα, πιο λεπτά και επομένως επιρρεπή σε κατάγματα.
* Της Ματίνας Χρονοπούλου, BSc., N.D., PhD, Φυσικοπαθητικού
Στην παιδική ηλικία προστίθεται περισσότερο ασβέστιο στα οστά αυξάνοντας έτσι προοδευτικά την πυκνότητά τους και το μέγεθός τους. Στην εφηβεία συνεχίζεται η αύξηση αυτή και μέχρι την ηλικία των 25-35 ετών τα επίπεδα της οστικής μάζας έχουν φτάσει στο ανώτατο όριο. Από την ηλικία των 35 ετών και μετά πραγματοποιείται αντίθετη διαδικασία με την αποδόμηση των οστών και την απομάκρυνση του ασβεστίου να υπερτερούν. Αυτό συμβαίνει στους άνδρες και στις γυναίκες. Ωστόσο, παρατηρείται πως ο γυναικείος πληθυσμός είναι πιο επιρρεπής στην οστεοπόρωση. Από τα 100 άτομα που έχουν οστεοπόρωση, τα 90 είναι γυναίκες και μόνο τα 10 είναι άνδρες, ενώ 1 στις 3 γυναίκες άνω των 50 ετών και 1 στους 20 άνδρες θα προσβληθούν από οστεοπόρωση. Αιτία της μεγάλης αυτής διαφοράς είναι το γεγονός πως τα οιστρογόνα, δηλαδή οι γυναικείες ορμόνες, που παίζουν σημαντικό ρόλο στον μεταβολισμό των οστών, μειώνονται αισθητά στην εμμηνόπαυση.
Παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση οστεοπόρωσης
1.Οικογενειακό ιστορικό και γονιδιακή προδιάθεση. Αυτό σημαίνει πως, κατόπιν εξέτασης, έχουν εντοπιστεί τα εξής σχετικά γονίδια: – γονίδια του υποδοχέα της βιταμίνης D (δυσλειτουργία συνεπάγεται την κακή απορρόφηση ασβεστίου και την εναπόθεσή του στα οστά). – γονίδια σχετικά με τη σωστή ή μη λειτουργία των οιστρογόνων. – γονίδια σχετιζόμενα με τη λειτουργία των οστεοκλαστών και των υποδοχέων της καλσιτονίνης (ελλιπής καθήλωση και απομάκρυνση του ασβεστίου από τα οστά). – γονίδια σχετιζόμενα με τη σύνθεση του κολλαγόνου των οστών.
2. Οι γυναίκες παθαίνουν οστεοπόρωση σε μεγαλύτερο ποσοστό από ό,τι οι άνδρες.
3. Προχωρημένη ηλικία.
4. Άτομα που ανήκουν στη λευκή φυλή.
5. Μικρόσωμη ή λεπτή εμφάνιση, χαμηλός δείκτης μάζας σώματος (μικρότερος του 18).
5. Πρόωρη εμμηνόπαυση ή διαταραχές του κύκλου.
6. Κάπνισμα, οινοπνευματώδη ποτά.
7. Καθιστική ζωή και περιορισμένη φυσική δραστηριότητα.
8. Υπερκατανάλωση πρωτεϊνών κρέατος και ανεπαρκής πρόσληψη ασβεστίου, σε αναλογία με το φωσφόρο και άλλα μέταλλα όπως είναι το μαγνήσιο, το βόριο κ.ά.
9. Ανεπαρκής έκθεση στον ήλιο. Πρέπει καθημερινά να εκτιθέμεθα στον ήλιο τουλάχιστον για 20-30 λεπτά ώστε να αφομοιώνουμε τη βιταμίνη D που σχετίζεται με τον μεταβολισμό του ασβεστίου.
10. Θεραπείες με διάφορα φάρμακα, όπως για παράδειγμα η κορτιζόνη
11. Παθήσεις όπως ο υπογοναδισμός, οι θυρεοειδοπάθειες, νεφροπάθειες, ρευματοπάθειες βρογχικό άσθμα, ψυχογενής ανορεξία κ.τ.λ.
Συμπτώματα
Η οστεοπόρωση είναι μια πάθηση η οποία θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ύπουλη, αφού δεν παρουσιάζει συμπτώματα. Κατά συνέπεια, οι μισές, τουλάχιστον, γυναίκες που έχουν οστεοπόρωση δεν το καταλαβαίνουν παρά μόνο όταν βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο. Κάποια, ίσως, από τα συμπτώματα που μπορεί να προκαλέσει η οστεοπόρωση είναι:
– πόνοι στη σπονδυλική στήλη,
– πόνοι στην πλάτη και στη μέση,
– πόνοι στα χέρια και στα πόδια,
– κατάγματα στα μακρά οστά ή στους σπονδύλους,
– απώλεια ύψους και κύφωση.
Επομένως, ο προληπτικός έλεγχος, για τη διάγνωση της οστεοπενίας ή της οστεοπόρωσης, είναι απαραίτητος ειδικά στις γυναίκες που βρίσκονται κοντά στην εμμηνόπαυση.
Πρόληψη
Ο συνδυασμός άσκησης και σωστής διατροφής είναι η καλύτερη πρόληψη. Θα πρέπει, λοιπόν, στο καθημερινό διαιτολόγιο να ενταχθούν κόκκινα, μπλε και μοβ φρούτα, τροφές πλούσιες σε βιταμίνες Α, C, D και Κ, Β6, Β12, σε φολλικό οξύ, σε ασβέστιο (γαλακτοκομικά, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, παντζάρι, μπρόκολο), μαγνήσιο (κρέας, όσπρια), ψευδάργυρο (δημητριακά ολικής αλέσεως, κολοκυθόσπορος, ταχίνι, μανιτάρια, κίτρινη κολοκύθα), μαγγάνιο (παντζάρια, βατόμουρα, ξηροί καρποί, όσπρια, φρούτα), χαλκό (δημητριακά ολικής αλέσεως, κεράσια, όσπρια, ξηροί καρποί). Παράλληλα, θα πρέπει να γίνει καθημερινή συνήθεια η σωματική άσκηση, η οποία ακόμη και στην πιο ήπια μορφή της (περπάτημα 20-30 λεπτά την ημέρα) επιβραδύνει την οστική απώλεια και αυξάνει την ενδυνάμωση του σκελετού.
Σαλάτα για ενδυνάμωση του σκελετού
- 1 φλ. μπλε μούρα
- 1 φλ. βατόμουρα
- 1 φλ. κομμένα κεράσια
- 1 φλ. μαύρα μούρα
- 1 κ. γλ. λιναρόσπορο αλεσμένο
- 1 κ. γλ. σταφίδες
- 2 κ. γλ. σουσάμι αλεσμένο
- 2 κ. σ. γιαούρτι
Βάλτε όλα τα φρούτα και το γιαούρτι σε ένα μεγάλο μπολ. Αναμείξτε τα ελαφρώς. Προσθέστε το σουσάμι και σερβίρετε.
* Η Ματίνα Χρονοπούλου έχει BSc., N.D., PhD Φυσικοπαθητικής Ιατρικής και είναι Διατροφική Θεραπεύτρια
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Ξενίας 18, Πλατεία Μαβίλη, 11528, Αθήνα
Τηλ. 210-64.00.411 Κιν. 6932-191.724
Ε-mail: matinachr@gmail.com
Skype: matina.chronopoulou