Μετά από κάθε περίοδο υπερβολών, καλό είναι να ακολουθεί ένα χρονικό διάστημα διατροφικής σύνεσης, λιτότητας και διατροφικής αποτοξίνωσης. Φυσικά δεν μιλάμε για ακραίες αποτοξινώσεις, γιατί υπάρχουν και θεραπευτές που στον βωμό της αποτοξίνωσης στερούν και το νερό.

Αυτή η διαδικασία θα βοηθήσει να αποβάλουμε εκτός από τις τοξίνες και το επιπλέον βάρος από τη μη λογική κατανάλωση γλυκών, λιπαρών και την υπερφαγία των εορτών.

Αυτή ακριβώς τη διαδικασία προσπαθεί να επιβάλει και η χριστιανική θρησκεία -και οι άλλες θρησκείες- στο ποίμνιό της, σε μια προσπάθεια μέσα από τους κανόνες της νηστείας (έτσι ονομάζει την αποτοξίνωση) που επιβάλλει για θρησκευτικούς λόγους (σαν μέσο πνευματικής και ηθικής άσκησης, ώστε η ψυχική και πνευματική κάθαρση να βοηθήσει να πλησιάσει ο θρησκευόμενος το Θεό), να επαναφέρει την υγεία και την ευεξία.

Οι νηστείες, όπως και οι αποτοξινώσεις, παρεμβάλλονται μεταξύ δύο εορταστικών περιόδων (νηστεία μεγάλης σαρακοστής πριν το Πάσχα και μετά τα Χριστούγεννα και σαρακοστή νηστεία πριν τα Χριστούγεννα).

Τι είναι τοξίνωση;

Τοξίνωση είναι η συσσώρευση στον οργανισμό ουσιών βλαπτικών για την υγεία. Οι ουσίες αυτές συσσωρεύονται κυρίως στο λιπώδη ιστό μας, αλλά είναι παρούσες σε όλους τους ιστούς. Μία βασική πηγή προέλευσης είναι η κακή διατροφή. Είναι δε υπεύθυνες για μια σωρεία προβλημάτων υγείας.

Η τοξίνωση του οργανισμού, όμως, είναι μία κατάσταση που δημιουργείται από πολύ περισσότερους παράγοντες πέραν της διατροφής (ψυχολογικό στρες, φάρμακα και αντιβιοτικά στις τροφές, παραπροϊόντα των χημικών βιομηχανιών που περνούν στην τροφική αλυσίδα, ηλεκτρομαγνητική μόλυνση κ.α.).

Εδώ, θα περιορισθούμε στη διατροφική πλευρά.

Η αποτοξίνωση αποτελεί μια καλή ευκαιρία για να αποφύγουμε τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης για ένα διάστημα (κρέας, αυγά, γαλακτοκομικά). Με αυτόν τον τρόπο μειώνουμε την πρόσληψη ζωικής προέλευσης λίπους και βελτιώνουμε το λιπιδαιμικό μας προφίλ. Επειδή το λίπος έχει και τη μεγαλύτερη θερμιδική αξία από όλα τα άλλα συστατικά των τροφών (9 θερμίδες το 1 γρ. λίπους) η αποφυγή του θα βοηθήσει και στην απώλεια βάρους.

Τα ζωικής προέλευσης λιπαρά (κορεσμένο λίπος) έχουν ενοχοποιηθεί για πρόκληση καρδιαγγειακών παθήσεων, αύξηση της αρτηριακής πίεσης και καρκίνο. Στην περίοδο της φυσιολογικής μας διατροφής δεν πρέπει να αποτελούν ποσοστό μεγαλύτερο του 10% των ημερησίων θερμίδων (και το υπόλοιπο 20% των αναγκών σε λίπη να προέρχεται από πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα).

Η βάση της διατροφικής αποτοξίνωσης, μετά την αποφυγή των ζωικών τροφών, ακολουθεί κυρίως τους κανόνες της Μεσογειακής Διατροφής. Καλύπτει με αυτόν τον τρόπο την πλειονότητα των διατροφικών αναγκών και παράλληλα το διαιτολόγιο παραμένει γευστικό.

Ένα άλλο πρόβλημα, το οποίο όμως αντισταθμίζεται από το γεγονός ότι η αποτοξίνωση κρατά μικρή περίοδο και το ότι έχει προηγηθεί η διατροφική υπερβολή, είναι ότι το κρέας, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά μάς παρέχουν πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης, υψηλής βιολογικής και διατροφικής αξίας, σε αντίθεση με της φυτικής προέλευσης πρωτεΐνες -όσπρια, λαχανικά, δημητριακά- που θεωρούνται χαμηλής βιολογικής αξίας.

Μια πρωτεΐνη θεωρείται υψηλής βιολογικής αξίας, όταν περιλαμβάνει τα εννιά απαραίτητα αμινοξέα που πρέπει να λαμβάνονται από την τροφή αυτούσια, γιατί δεν έχουμε τη δυνατότητα να τα συνθέσουμε από άλλα αμινοξέα στον οργανισμό μας.

Η παλαιότερη άποψη ότι ο συνδυασμός φυτικής προέλευσης τροφών (όσπρια με δημητριακά και ξηρούς καρπούς) μας έδινε «ευγενείς πρωτεΐνες», τα «υποκατάστατα του κρέατος», όπως τα ονόμαζαν, αμφισβητείται σήμερα.

Η πρόσληψη πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας είναι σημαντική, γιατί ο οργανισμός μας δομείται από πρωτεϊνικά στοιχεία (π.χ. ο μυϊκός ιστός και όλα τα εσωτερικά μας όργανα είναι πρωτεϊνικής υφής) και χρειάζονται καθημερινή επιδιόρθωση, η οποία γίνεται με τις πρωτεΐνες που λαμβάνει καθημερινά ο οργανισμός μας από την τροφή.

Φυσικά, θα αναρωτηθεί κάποιος για το τι γίνεται σε περιόδους παρατεταμένης έλλειψης πρωτεϊνών και χειρότερα, σε περιόδους παρατεταμένης έλλειψης τροφής. Η λύση που εφαρμόζει ο οργανισμός μας είναι το να προστατεύει τα όργανά του, επιδιορθώνοντάς τα από πρωτεΐνες που παίρνει από την αποδόμηση δευτερευούσης σημασίας οργάνων γι’ αυτόν, όπως είναι ο μυϊκός ιστός. Αυτός είναι ένας λόγος που οι αποτοξινώσεις δεν θα πρέπει να είναι υπερβολικές και παρατεταμένες και θα πρέπει να προγραμματίζονται σχεδόν ξεχωριστά για τον καθένα.

Τα συμπτώματα από την παρατεταμένη έλλειψη πρωτεϊνών είναι η απώλεια μυϊκής μάζας, η μυϊκή αδυναμία και εξάντληση, οι ζαλάδες κ.λπ.

Ένα άλλο πρόβλημα που μπορεί να εμφανιστεί από την έλλειψη των ζωικών τροφών είναι η έλλειψη σιδήρου, δεδομένου ότι το κόκκινο κρέας αποτελεί την κύρια πηγή πρόσληψης σιδήρου για τον οργανισμό μας. Αποτέλεσμα της έλλειψης αυτής είναι η σιδεροπενική αναιμία. Αυτό όμως είναι δυνητικό πρόβλημα και συνήθως τα περισσότερα άτομα καλύπτουν την έλλειψη αυτή από τις αποθήκες σιδήρου του οργανισμού που υπάρχουν σε όλους μας. Στην ουσία κινδυνεύουν μόνο οι άνθρωποι που έχουν την τάση να υποφέρουν και έχουν ιστορικό σιδηροπενικών αναιμιών και άδειες αποθήκες σιδήρου.

Και οι φυτικές τροφές, όμως, περιέχουν σίδηρο. Όλοι ξέρουν, για παράδειγμα, ότι οι φακές και το σπανάκι έχουν σίδηρο, αλλά ο σίδηρος από τις φυτικές τροφές είναι χαμηλής βιοδιαθεσιμότητας, δηλαδή δεν απορροφάται από τον οργανισμό εύκολα και δεν χρησιμοποιείται τόσο καλά όσο ο σίδηρος από το κόκκινο κρέας. Η διαφορά βιοδιαθεσιμότητας είναι μεγάλη, για το κρέας 8-12%, ενώ στα φυτικής προέλευσης τρόφιμα είναι 3-4%. Το ίδιο μεγάλη είναι και η ποσοστιαία διαφορά περιεκτικότητας. Το σπανάκι, τα μαυρομάτικα φασόλια, το σουσάμι, ο κολοκυθόσπορος, οι φακές και οι ελιές έχουν τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε σίδηρο από τις φυτικές τροφές, όπως και όλα τα βαθυπράσινα λαχανικά. Η βιταμίνη C, ο χαλκός και το μαγγάνιο, το φραγκοστάφυλο, το ακτινίδιο, το πορτοκάλι, το λεμόνι, η πράσινη πιπεριά κ.α. βοηθούν γενικά στην απορρόφηση σιδήρου.

Ένα ακόμη δυνητικό πρόβλημα που μπορεί να προκύψει σε παρατεταμένη αποτοξίνωση είναι η έλλειψη βιταμινών, κυρίως του συμπλέγματος Β. Καλές φυτικές πηγές βιταμινών του συμπλέγματος Β είναι οι ξηροί καρποί, το σουσάμι – ταχίνι, το σπανάκι, τα βαθυπράσινα λαχανικά, όπως το μαρούλι, οι πιπεριές, τα σπαράγγια, το σέλινο. Από τις βιταμίνες αυτές η Β12 σχεδόν αποκλειστικά είναι ζωικής προέλευσης. Μπορεί όμως να καλυφθεί από τις αποθήκες του οργανισμού για μια σύντομη περίοδο αποτοξίνωσης και επίσης υπάρχει σε τρόφιμα που θα υπάρξουν στη διατροφή αυτή, όπως οι σαρδέλες, οι γαρίδες ή γενικότερα τα θαλασσινά.

Γίνεται επομένως κατανοητό ότι οι καλοί συνδυασμοί των τροφών, ώστε να παίρνουμε όσο το δυνατό περισσότερα θρεπτικά συστατικά από αυτές είναι πρωταρχικής σημασίας. Είναι προτιμότερο να συνδυάζουμε όσπρια με δημητριακά, όσπρια με ρύζι, όσπρια με ξηρούς καρπούς από το να μην το κάνουμε καθόλου, γιατί ναι μεν δεν δημιουργούνται «ευγενείς πρωτεΐνες», όπως πίστευαν κάποτε, δημιουργούμε όμως μια αλληλοσυμπλήρωση των αμινοξέων που λείπουν από τη μία ή την άλλη ομάδα τροφών.

*Σημείωση – Παρατήρηση

Τα αναφερόμενα στο άρθρο είναι στοιχεία που αναφέρονται και απορρέουν από τη σχετική βιβλιογραφία με σκοπό την ενημέρωση. Κατ’ ουδένα τρόπο αποτελούν συμβουλές ή οδηγίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε θεραπευτική αντιμετώπιση προβλημάτων. Αν αντιμετωπίζεται συγκεκριμένο πρόβλημα υγείας, παρακαλούμε να συμβουλευθείτε κάποιον ειδικό που θα αναλάβει την θεραπεία και θα έχει την ευθύνη της θεραπευτικής προσέγγισης.

Ματίνα Χρονοπούλου BSc., N.D., Ph.D.

Δρ. Φυσικοπαθητικής Θεραπευτικής

Λιάπης Ιωάννης Ιατρός

Νευρολόγος – Ψυχίατρος – Βελονιστής